Μία πετρελαιοκηλίδα μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για ένα θαλάσσιο οικοσύστημα. Οι υπάρχουσες μέθοδοι καθαρισμού επικεντρώνονται συνήθως στην απομάκρυνση του πετρελαίου από την επιφάνεια των υδάτων, όμως δεν είναι 100% αποτελεσματικές, ενώ τις περισσότερες φορές στοιχίζουν πολύ και χρειάζονται εβδομάδες για να αποδώσουν. Ερευνητές στο MIT επινόησαν μία τεχνική μαγνητικού διαχωρισμού του πετρελαίου από το νερό, η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες, ενισχύοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους.
Στις 20 Απριλίου 2010, έκρηξη στην εξέδρα άντλησης πετρελαίου Deepwater Horizon της BP στον Κόλπο του Μεξικού, προκάλεσε το θάνατο 11 ανθρώπων και μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές στα χρονικά. Μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο, οπότε και σφραγίστηκε οριστικά το κοίτασμα, στη θάλασσα κατέληξαν σχεδόν 5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Για τον καθηγητή ηλεκτρολογίας-μηχανικής του MIT Μάρκους Ζαν, η καταστροφή έδωσε το έναυσμα για γόνιμες σκέψεις: εάν το πετρέλαιο ήταν μαγνητικό, σκέφτηκε, θα μπορούσε να απομακρυνθεί από το νερό με τη χρήση ισχυρών μαγνητών. Το πετρέλαιο φυσικά δεν είναι μαγνητικό, όμως εάν του προστεθούν μαγνητικά νανοσωματίδια, μπορεί να μετατραπεί σε ένα μαγνητικό υγρό γνωστό ως ferrofluid.
Στο παρελθόν και άλλες ερευνητικές ομάδες έχουν χρησιμοποιήσει τα υδατοαπωθητικά ferrofluids στο πλαίσιο τεχνικών για τον καθαρισμό πετρελαιοκηλίδων. Για να φέρουν αποτέλεσμα ωστόσο, τέτοιες μέθοδοι προϋποθέτουν ότι ο χρήστης γνωρίζει την ακριβή συγκέντρωση ferrofluid, η οποία θα πρέπει επίσης να παραμένει αμετάβλητη καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο σε μια επιχείρηση για την αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδας.
Η νέα μέθοδος καταργεί αυτές τις προϋποθέσεις χάρη σε δύο καθοριστικής σημασίας τροποποιήσεις που έκανε η ομάδα του MIT στη θέση των μαγνητών, οι οποίοι προορίζονται να απομακρύνουν το πετρέλαιο. Η εφαρμογή αυτής της τεχνικής διαχωρισμού, «μας δίνει καθαρό νερό και μαγνητικό πετρέλαιο», όπως εξηγεί ο Σαχριάρ Χουσρουσάχι, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Με υπάρχουσες τεχνολογίες, τα νανοσωματίδια απομακρύνονται από το πετρέλαιο, το οποίο στη συνέχεια μπορεί να διοχετευθεί σε διυλιστήρια και να ξαναχρησιμοποιηθεί.»
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η τεχνική τους είναι πολύ απλή στην εφαρμογή της, ακόμη και σε περιπτώσεις τεράστιων πετρελαιοκηλίδων, σε περιοχές με πολύ φτωχές υποδομές. Σε λίγους μήνες θα παρουσιάσουν την έκθεσή τους σε διεθνές συνέδριο στην Ινδία, ενώ ήδη έχουν καταθέσει αίτηση για κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας.