Καινοτομία: Τι πιστεύουν οι ελληνικές επιχειρήσεις - επενδύσεις, προκλήσεις και ο ρόλος της Πολιτεία

Η αντίληψη της επιχειρηματικής κοινότητας για το επίπεδο καινοτομίας στην Ελλάδα - Πανελλαδική έρευνα της Deloitte

Η Deloitte Ελλάδος διεξήγαγε πανελλαδική έρευνα σε περισσότερες από 55 ελληνικές επιχειρήσεις (με επαρκή διαστρωμάτωση ως προς το μέγεθος και τον κλάδο δραστηριοποίησης), με στόχο να αποτυπώσει την αντίληψη της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας σχετικά με το επίπεδο καινοτομίας στη χώρα, καθώς και το πώς η καινοτομία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός αύξησης της ανταγωνιστικότητας.

Σε ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η διασύνδεση μεταξύ της καινοτομίας και των επιχειρήσεων, της πολιτείας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες για τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στο παραγωγικό και επιχειρηματικό μοντέλο. Τα πολλαπλά οφέλη της καινοτομίας είναι άμεσα συνδεδεμένα με την οικονομική ανάπτυξη των επιχειρήσεων και αποτελούν καταλύτη για την ευημερία τους.

Στο πλαίσιο της πανελλαδικής έρευνας, τα σημαντικότερα ευρήματα, όπως αναδείχθηκαν, έχουν ομαδοποιηθεί στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

Ο ρόλος της πολιτείας και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα

Η συνδρομή των κυβερνητικών φορέων στην ενδυνάμωση της καινοτομίας αποτελεί παράγοντα καθοριστικής σημασίας. Οι ελληνικές επιχειρήσεις ανέδειξαν τις επενδύσεις στην εκπαίδευση (πολύ σημαντικό - 71%) και τα φορολογικά κίνητρα για την Έρευνα & Ανάπτυξη (πολύ σημαντικό - 55%) ως τις πρωταρχικές δράσεις που θα μπορούσε να υλοποιήσει το κράτος για την ενίσχυση της καινοτομίας.

Η ανάπτυξη συνεργατικών projects με πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα θεωρήθηκε ως ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία για την ενδυνάμωση της καινοτομίας από το 77% των συμμετεχόντων της έρευνας.

Τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα αποτελούν ένα εξαιρετικά ουσιαστικό εργαλείο στην προσπάθεια της πολιτείας να συμβάλει αποτελεσματικά στην ενσωμάτωση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα ανέδειξε τρία διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα (ΕΣΠΑ - 55%, NextGen EU - 38%, Horizon Europe - 31%), τα οποία οι ελληνικές επιχειρήσεις προτίθενται να αξιοποιήσουν.

Η αντίληψη των επιχειρήσεων για την καινοτομία

Ολοένα και περισσότερο οι εταιρείες τείνουν να ενσωματώσουν και να αυξήσουν το επίπεδο καινοτομίας εντός του επιχειρησιακού μοντέλου λειτουργίας. Στο πλαίσιο αυτό, τα πρόσφατα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν ότι οι επιχειρήσεις αυτοχαρακτηρίζονται με σχεδόν ίσο ποσοστό ως "Πρωτοπόροι", ως "Πειραματιστές" και ως "Ακόλουθοι" σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά, διακριτά προφίλ καινοτομίας.

Η έρευνα επίσης ανέδειξε ότι η πλειοψηφία των επιχειρήσεων θεωρεί ότι εντός της επιχείρησης η καινοτομία μπορεί να αναπτυχθεί όταν αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της ταυτότητας του οργανισμού (40%), όπως επίσης και όταν περιλαμβάνει σταδιακές βελτιώσεις σε υπάρχοντα προϊόντα ή διαδικασίες (40%).

Επενδύσεις στην καινοτομία

Αδιαμφισβήτητα, οι επενδύσεις διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση της καινοτομίας. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι 9 στους 10 ερωτηθέντες υποστήριξαν πως ο οργανισμός τους θα προωθήσει την καινοτομία αυξάνοντας τις σχετικές επενδύσεις τα επόμενα 3 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, η τεχνητή νοημοσύνη (33%) και τα big data analytics (30%) έχουν αναγνωριστεί ως οι βασικές τεχνολογίες στις οποίες οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες σκοπεύουν να επενδύσουν όσον αφορά την καινοτομία.

Η ανάδειξη νέων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων, αλλά και οι αλλαγές στις προτιμήσεις των πελατών, αναδείχθηκαν μέσα από την έρευνα ως οι σημαντικότεροι παράγοντες που καθιστούν ακόμα πιο αναγκαία την ενσωμάτωση της καινοτομίας εντός των επιχειρήσεων.

Στη βάση αυτή, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ανέδειξε τις αλλαγές στο σχεδιασμό προϊόντων ή υπηρεσιών (80%), την έρευνα αγοράς (42%) και τις αλλαγές στις μεθόδους μάρκετινγκ (40%) ως τις κυριότερες περιοχές προς επένδυση για την καινοτομία.

Κινητήριες δυνάμεις και παράγοντες που ενισχύουν την καινοτομία

Το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό επιχειρηματικό περιβάλλον διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση της καινοτομίας. Στη βάση αυτή, οι ελληνικές επιχειρήσεις επεσήμαναν σε ποσοστό 67% ότι τόσο οι παράγοντες του εξωτερικού, όσο και του εσωτερικού περιβάλλοντος επηρεάζουν ισάξια την ενίσχυση της καινοτομίας.

Αναλύοντας περαιτέρω τα αποτελέσματα της έρευνας, η πλειονότητα των στελεχών των ελληνικών επιχειρήσεων ανέδειξε ως σημαντικότερους εξωτερικούς παράγοντες καινοτομίας, τις συναντήσεις εργασίας με εμπειρογνώμονες από τον ίδιο κλάδο (49%) και από άλλους κλάδους (40%), τη συνεχή ανάλυση των προτιμήσεων και της εμπειρίας των πελατών (47%) και τη συνεργασία με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα (40%).

Παράλληλα, αναφορικά με τους εσωτερικούς παράγοντες, η ανάδειξη νέων τεχνολογιών και τάσεων (62%), η υποστήριξη από την ηγεσία της επιχείρησης (60%), η ενσωμάτωση της καινοτομίας στη στρατηγική της επιχείρησης (55%) και η διαχείριση της εταιρικής κουλτούρας (55%) αποτελούν τα σημαντικότερα εχέγγυα για την αφομοίωση ενός καινοτόμου προφίλ.

Κύρια εμπόδια & φραγμοί που επηρεάζουν την καινοτομία

Η επιδίωξη της καινοτομίας είναι συχνά συνδεδεμένη με την αντιμετώπιση μιας σειράς εμποδίων και φραγμών που δύνανται να εμποδίσουν την πρόοδο και την επιτυχία. Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρησιακές και διαρθρωτικές δυσκαμψίες (69%), η έλλειψη στρατηγικής (47%) και οι προκλήσεις που αφορούν την κουλτούρα (35%), αναδείχθηκαν ως τα σημαντικότερα εμπόδια για την καινοτομία, προερχόμενες κυρίως από το εσωτερικό περιβάλλον των οργανισμών.

Αντίστοιχα, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ανέδειξε ότι η απουσία διαθέσιμου χρόνου για δραστηριότητες που σχετίζονται αποκλειστικά με την καινοτομία, η αντίσταση στην αλλαγή και η έλλειψη τεχνικών δεξιοτήτων αποτελούν τους σημαντικότερους ανασταλτικούς παράγοντες για την προώθηση της καινοτομίας στον οργανισμό τους.

Η στρατηγική σχέση μεταξύ καινοτομίας και βιωσιμότητας

Η καινοτομία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη της βιωσιμότητας, επιτρέποντας την ανάπτυξη και εφαρμογή νέων λύσεων, πρακτικών και τεχνολογιών που ελαχιστοποιούν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εξοικονομούν πόρους και προωθούν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό, το 96% των επιχειρήσεων αναγνώρισε τη διασύνδεση μεταξύ καινοτομίας και βιωσιμότητας, ως μια πολύ προοδευτική και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη ενός ισχυρού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.