Koρωνοϊός και ψυχική υγεία : Αποκαλυπτικά στοιχεία για την Ελλάδα

O πανδημικός ιός που στοιχειώνει επί μήνες την καθημερινότητά μας φαίνεται ότι έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα και στην ψυχολογία.

Μάλιστα, στοιχεία παγκόσμιας μελέτης δείχνουν διπλάσια ή και τριπλάσια αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου.

Επιπλέον, και όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, οι ηλικιωμένοι στη χώρα μας αποδεικνύονται οι πλέον ευάλωτοι (και) ψυχολογικά, καθώς οι Ελληνες άνω των 65 ετών παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό επιδείνωσης του στρες (96%), με τον πανδημικό ιό να στραγγαλίζει την καθημερινότητά τους.

Είναι σημαντικό δε να σημειωθεί ότι τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής βρίσκονται ήδη στο γραφείο της υφυπουργού Υγείας, αρμόδιας για θέματα Ψυχικής Υγείας, Ζωής Ράπτη, αποτελώντας «πυξίδα» για τις απαραίτητες δράσεις και επεμβάσεις που δρομολογούνται για την ψυχολογική ανάκαμψη των πολιτών.

Παγκόσμια μελέτη
Πιο συγκεκριμένα, η «Παγκόσμια Μελέτη Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων» (Μελέτη COH – FIT) είναι μια μεγάλη, διεθνής μελέτη για τον γενικό πληθυσμό όλων των χωρών που πλήττονται από την πανδημία του ιού SARS – CoV-2 που προκαλεί τη νόσο COVID-19.

Στόχο έχει τη διερεύνηση παραγόντων που επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική υγεία σε περιόδους πανδημίας και περιοριστικών μέτρων αλλά και την αναγνώριση προστατευτικών παραγόντων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης σε αντίστοιχες περιόδους κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε τους τελευταίους εννέα και πλέον μήνες.

Στο ερευνητικό αυτό εγχείρημα, που προωθείται στην Ελλάδα από τη Β΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με πάνω από 200 ερευνητές σε ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια τουλάχιστον 40 χωρών ανά την υφήλιο και υπό την αιγίδα μεγάλου αριθμού εθνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών, έχουν συμμετάσχει ήδη 108.000 άνθρωποι σε όλον τον κόσμο.

Οι στρατηγικές αντιμετώπισης της πανδημίας – Αντίβαρο η οικογένεια
Από τις απαντήσεις των Ελλήνων πάντως φαίνεται ότι αντίβαρο στην αρνητική επίδραση της πανδημίας αποτελεί το ισχυρό οικογενειακό και κοινωνικό δίκτυο που ενδυναμώθηκε εν μέσω της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης και λειτούργησε ως «βάλσαμο» στους ηλικιωμένους.

Αντίστοιχα και σε ό,τι αφορά τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης της πανδημίας αυτές αποδείχτηκε ότι είναι η άσκηση και το περπάτημα (63%), η χρήση του Διαδικτύου (61%), τα χόμπι (61%), η άμεση κοινωνική επαφή ή συναναστροφή (60%), η μελέτη ή η μάθηση κάτι νέου (49%) αλλά και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και οι κοινωνικές συναναστροφές από απόσταση (48%).

Και παρότι οι πολίτες σχεδόν σε όλον τον κόσμο «μοιράζονται» τις ίδιες συνήθειες για να ξεφύγουν, να εκτονωθούν ή να διασκεδάσουν τη μονοτονία των περιοριστικών μέτρων και του φόβου που έχει σπείρει ο SARs-CoV-2, δεν διαπιστώνεται από τα ίδια στοιχεία ότι η πανδημία και η καραντίνα στοίχισαν το ίδιο σε όλους.

Σε Ιταλία και Ουγγαρία
Για παράδειγμα, τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ουγγαρία – όπου σημειωτέον η έρευνα ξεκίνησε την ίδια περίοδο με τη χώρα μας – σημαντική αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού βρέθηκε στο 1/3 των συμμετεχόντων, ενώ στους Ελληνες αύξηση διαπιστώθηκε στα 2/3.

Μεταξύ των ηλικιακών ομάδων δε που διερευνήθηκαν επιβαρύνθηκε περισσότερο αυτή των νεαρών ενηλίκων και όχι των ηλικιωμένων, όπως είχε παρατηρηθεί στην Ελλάδα.

«Η τελική κατάληξη της αλληλεπίδρασης των έντονων αρνητικών συναισθημάτων και την κοινωνικής αλληλεγγύης θα καθορίσει τελικά τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας. Οι ειδικοί ψυχικής υγείας και το κράτος καλούνται σε αυτήν την περίοδο κρίσης να συμβάλουν ώστε να περιοριστούν» σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Ψυχιατρικής και διευθυντής της Β’ Ψυχιατρικής κλινικής ΑΠΘ Βασίλειος-Παντελεήμονας Μποζίκας.