Η Μαστίχα είναι ο καρπός του Μαστιχόδεντρου και παράγεται μόνο στο Νότιο τμήμα της Χίου και πουθενά αλλού στον κόσμο. Η παράδοση αναφέρει ότι η Μαστίχα ήταν το "δάκρυ" του σχίνου στα μαρτύρια που υπέστη ο Άγιος Ισίδωρος (253 μ.Χ.) κάτω από ένα Μαστιχόδεντρο.
Η Μαστίχα εξακολουθεί να αποτελεί το καμάρι του νησιού της Χίου και η αξία της τόσο η θρεπτική όσο και η φαρμακευτική είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Την αποκλειστική παράγωγη και διάθεσή της κατέχει η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου. Μιλήσαμε με τον Διευθυντή Έρευνας και Ανάπτυξης κο Ηλία Σμυρνιούδη για τον ρόλο της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών στην καλλιέργεια, παραγωγή και προώθηση της Μαστίχας, για τη συμβολή της στην επιστημονική έρευνα του προϊόντος, τη διαδικασία καλλιέργειας, αλλά και για την καθιέρωση του προϊόντος στην φαρμακολογία.
Για ποιο λόγο όμως ιδρύθηκε η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου; "Η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών ιδρύθηκε το 1938 από έναν εμπνευσμένο γιατρό τον Γεώργιο Σταγκούλη, ο οποίος στόχευε να βοηθήσει τους μαστιχοπαραγωγούς να πουλήσουν την μαστίχα τους σε ικανοποιητική τιμή, περιορίζοντας ταυτόχρονα την εκμετάλλευσή τους από τους εμπόρους", είπε ο κος Σμυρνιούδης.
Aυτή τη στιγμή η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών είναι δευτεροβάθμιος αναγκαστικός συνεταιρισμός και αποτελείται από 20 πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς από τα 24 μαστιχοχώρια της Χίου. Η δομή της απαρτίζεται από την γενική συνέλευση, τη διοίκηση και το 9μελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο διοικεί τον συνεταιρισμό. Σήμερα, στην Ένωση είναι καταγεγραμμένα 4.543 φυσικά μέλη. Ωστόσο, όπως μας επισήμανε ο κος Σμυρνιούδης "κάθε χρόνο αποδίδουν την παραγωγή τους στην Ένωση περίπου 2.500 μέλη". Για να γίνει κάποιος μέλος της Ένωσης θα πρέπει είτε να έχει στην κατοχή του μαστιχόδεντρα είτε να τα νοικιάζει. "Αναγκαστικά δίνει την παραγωγή του σε εμάς και γράφεται στα μέλη μας".
Η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου οτιδήποτε σχετίζεται με την Μαστίχα. "Η Ένωση είναι υπεύθυνη για οτιδήποτε αφορά τη Μαστίχα, δηλαδή για την παραγωγή, την επεξεργασία, την τυποποίηση και την πώληση της", τόνισε ο κος Σμυρνιούδης. Και συνέχισε λέγοντας, "Παράλληλα, φροντίζει τόσο για την προστασία των παραγωγών όσο και για τον συντονισμό και την χρηματοδότηση της έρευνας, η οποία πραγματοποιείται, για την ανάδειξη των ιδιοτήτων της Μαστίχας και τη δημιουργία νέων καινοτόμων προϊόντων".
Η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου διαθέτει μία θυγατρική εταιρεία την MEDITERRA AΒΕΣΕ, η οποία έχει αναλάβει κυρίως το εμπορικό κομμάτι της Ένωσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε αυτή ανήκουν και τα γνωστά σε όλους Mastiha Shop. Όμως οι δραστηριότητες της Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου δεν σταματούν εδώ, καθώς διαθέτει τρία εργοστάσια. Όπως μας εξήγησε ο κος Σμυρνιούδης "Το ένα εργοστάσιο ανήκει στην θυγατρική της. Εκεί, παράγονται περισσότερα από 150 προϊόντα από μαστίχα, κυρίως ζαχαρώδη, όπως λουκούμια, γλυκά, ζυμαρικά και τα προϊόντα που πωλούνται στα Mastiha Shop. Στο δεύτερο εργοστάσιο γίνεται επεξεργασία της φυσικής Μαστίχας και η παρασκευή παραφαρμακευτικών προϊόντων, όπως είναι οι κάψουλες με Μαστίχα, ενώ στο τρίτο γίνεται η παραγωγή της τσίχλας ΕΛΜΑ και του μαστιχελαίου, το οποίο είναι και αυτό προϊόν Π.Ο.Π (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης), όπως είναι η μαστίχα και η τσίχλα".
Η Μαστίχα επεξεργάζεται σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές και στη συνέχεια διοχετεύεται στην αγορά. "Τα εργοστάσιά μας είναι πιστοποιημένα, γιατί περίπου το 80% του προϊόντος εξάγεται σε περισσότερες από 45 χώρες", ανέφερε ο κος Σμυρνιούδης. Τον χρόνο η παραγωγή της Μαστίχας, αυτή τη στιγμή, αγγίζει περίπου τους 160 τόνους, αλλά διαγράφεται μία αυξητική τάση, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, καθώς αρκετοί παραγωγοί ξεκινούν να την καλλιεργούν. "Τον τελευταίο καιρό, καλλιεργούνται περίπου το 60-70% των μαστιχοδέντρων από αυτά που υπάρχουν στο νησί, οπότε υπάρχει ακόμα μία προοπτική ανάπτυξης. Ακόμα, ο κόσμος, εξαιτίας της σταθερής τιμής της μαστίχας, έχει επιστρέψει στο νησί και καλλιεργεί μαστιχόδεντρα, προκειμένου να αυξήσει το εισόδημά του", πρόσθεσε ο κος Σμουρνιούδης.
Ωστόσο, η καλλιέργεια της Μαστίχας δεν είναι εύκολη υπόθεση. "Το να καλλιεργήσεις μαστιχόδεντρα δεν είναι απλό, καθώς απαιτείται ειδική τεχνογνωσία.
Υπάρχει μία συγκεκριμένη διαδικασία, που πρέπει να ακολουθηθεί. Επιπλέον, οι εργατοώρες, που απαιτούνται να αφιερώσει κάθε παραγωγός, στην καλλιέργειά του είναι πάρα πολλές. Τον Ιούλιο ξεκινάει το κέντημα, όπως λέμε της Μαστίχας, που σημαίνει ότι χαράζουμε το δέντρο, κάθε βδομάδα μέχρι τέλος Αυγούστου. Αφού περάσουν 20 ημέρες ξεκινάει η συλλογή της από τον μαστιχοπαραγωγό. Έπειτα, την παραδίδει στην Ένωση την χρονική περίοδο από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον Μάιο. Τέλος, η Ένωσή μας την επεξεργάζεται, την συσκευάζει και την πουλάει είτε με τη μορφή ρητίνη είτε με τη μορφή σκόνης, σε φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες φτιάχνουν τα δικά τους σκευάσματα ή παράγουμε εμείς τα δικά μας".
Όταν κάποιος αποφασίσει να φυτέψει ένα μαστιχόδεντρο απαιτούνται 5-7 χρόνια για να ξεκινήσει να παράγει Μαστίχα. Στην αρχή η ποσότητα είναι περίπου στα 50 γραμμάρια. Έπειτα θα πρέπει να περάσουν ακόμα 5-7 χρόνια για να δώσει το δέντρο το μέγιστο της παραγωγής του που είναι περίπου 200-250 γραμμάρια.
Η Μαστίχα Χίου έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως και έχει κατακτήσει πολλές φορές αρκετά βραβεία. "Έχουμε πάρει βραβείο για την συσκευασία, αλλά έχει αποσπάσει αρκετά βραβεία και η θυγατρική μας εταιρεία, η MEDITERRA", μας γνωστοποίησε ο κος Σμυρνιούδης. Η Μαστίχα Χίου ανήκει στα Προϊόντα Προστασίας Προέλευσης, για τον λόγω αυτό επιδοτείται ο κάθε παραγωγός με 10 ευρώ το κιλό.
Όμως και οι δυσκολίες για την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου δεν είναι λίγες. "Τα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζουμε είναι ότι, οι διαδικασίες που απαιτούνται για να εξασφαλίσουμε τις πιστοποιήσεις, προκειμένου το προϊόν να χρησιμοποιηθεί ως φαρμακευτικό, είναι πολύπλοκες, εξειδικευμένες και χρονοβόρες. "Ωστόσο, μέχρι τώρα έχουμε κατορθώσει να πάρουμε πιστοποίηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, ο οποίος αναγνωρίζει την Μαστίχα ως παραδοσιακό φάρμακο για τη δυσπεψία και για την παρασκευή καλλυντικών. Υπάρχουν, πλέον, δεκάδες φαρμακευτικές εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίες φτιάχνουν φαρμακευτικά σκευάσματα από Μαστίχα".
Παρόλα τα εμπόδια, η Μαστίχα αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα προϊόντα του κόσμου και σημαντική πηγή εσόδων για το νησί της Χίου, καθώς κάθε χρόνο οι μαστιχοπαραγωγοί μοιράζονται περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ. Το 2014 η μαστιχοκαλλιέργεια εγγράφτηκε στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Σχετικός σύνδεσμος: www.epixeiro.gr
