Ελληνική συμμετοχή στο «Γραφένιο» που επέλεξε η ΕΕ, μαζί με τον «Ανθρώπινο Εγκέφαλο», ως τα δύο σημαντικότερα προγράμματα του μέλλοντος για χρηματοδότηση

Ελληνικό «άρωμα» έχει το πρώτο από τα δύο ερευνητικά προγράμματα- ορόσημα (για την αξιοποίηση του νέου υλικού γραφένιου και για την προσομοίωση του ανθρώπινου εγκεφάλου), που αποφάσισε να χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με ένα δισεκατομμύριο ευρώ το καθένα, σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας. Η σχετική επίσημη ανακοίνωση έγινε σήμερα, αν και η επιλογή των δύο προγραμμάτων, ανάμεσα σε έξι ερευνητικά σχέδια που είχαν προεπιλεγεί, είχε ήδη διαρρεύσει.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τους νικητές του διαγωνισμού για τις «Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες» (ΜΑΤ), στον οποίο τo «Γραφένιο» και το «Πρόγραμμα Ανθρώπινος Εγκέφαλος» κέρδισαν το μεγαλύτερο ερευνητικό βραβείο αριστείας στην ιστορία. Σε κάθε μια από τις δύο ερευνητικές πρωτοβουλίες συμμετέχουν ερευνητές από τουλάχιστον 15 κράτη μέλη της ΕΕ και σχεδόν 200 ερευνητικά ιδρύματα.

Το γραφένιο είναι το λεπτότερου πάχους υλικό, είναι πολύ καλύτερος αγωγός του ηλεκτρισμού από τον χαλκό, είναι 100-300 φορές ισχυρότερο από τον χάλυβα και διαθέτει μοναδικές οπτικές ιδιότητες. Προβλέπεται να αποτελέσει το θαυματουργό υλικό του 21ου αιώνα, όπως ήταν οι πλαστικές ύλες στον 20ό αιώνα, μεταξύ άλλων με την αντικατάσταση του πυριτίου σε προϊόντα μικρο-ηλεκτρονικής. Πέρα από την πληροφορική, οι έρευνες για το γραφένιο αναμένεται να επηρεάσουν σοβαρά τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και της υγείας (π.χ. για τεχνητούς αμφιβληστροειδείς).

Η αποστολή του ευρωπαϊκού προγράμματος «Γραφένιο» είναι να πάρει το υλικό αυτό από τα ερευνητικά εργαστήρια και να το μεταφέρει στην κοινωνία, ώστε να προκαλέσει μια νέα επανάσταση στη βιομηχανία και έτσι να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.

Το γραφένιο αποτελεί ήδη αντικείμενο έντονης επιστημονικής δραστηριότητας εδώ και περίπου επτά χρόνια, όταν δημοσιεύτηκαν τα σχετικά πρωτοποριακά πειράματα, που είχαν ως αποτέλεσμα την απονομή του βραβείου Νόμπελ Φυσικής για το 2010 στους καθηγητές του πανεπιστήμιου του Μάντσεστερ Αντρέ Γκάιμ και Κόστια Νοβοσέλοφ.

Το «Γραφένιο» θα συντονίσει τον ακαδημαϊκό και τον βιομηχανικό κόσμο, ενώ η ερευνητική δραστηριότητα θα καλύψει ένα ευρύτατο φάσμα. Ενδεικτικά, οι αναμενόμενες εφαρμογές είναι ηλεκτρονικές και οπτικές διατάξεις υψηλής ταχύτητας, ελαφρά λειτουργικά εξαρτήματα, εξελιγμένες μπαταρίες, ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής ταχύτητας που θα είναι ταυτόχρονα εύκαμπτες και ανθεκτικές, όπως το ηλεκτρονικό χαρτί και οι ευλύγιστες συσκευές επικοινωνίας, καθώς επίσης και αεροσκάφη ελαφρύτερα και πιο οικονομικά στην κατανάλωση ενέργειας. Επικεφαλής της ομάδας για το «Γραφένιο» είναι ο καθηγητής Γιάρι Κινάρετ από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Τσάλμερς στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας. Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν πάνω από 100 ερευνητικές ομάδες με 136 κύριους ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων κατόχων βραβείου Νόμπελ.

Από την έναρξη του 2012 και επί 30 μήνες, το «Γραφένιο» θα συντονίσει τις προσπάθειες 74 ακαδημαϊκών και βιομηχανικών ιδρυμάτων και συνολικά 126 ερευνητικών ομάδων σε 17 Ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με ένα αρχικό προϋπολογισμό 54 εκατ. ευρώ. Η κοινοπραξία θα διευρυνθεί με ακόμη 20-30 ομάδες με ανοικτή πρόσκληση, αμέσως μετά την έναρξη του προγράμματος. Στην πρώτη φάση του προγράμματος συμμετέχουν τρία ελληνικά ιδρύματα, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) μέσω του Κέντρου Γραφενίου (FORTH Graphene Centre) με έδρα την Πάτρα, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΑΤΕΙ Κρήτης.

Συντονιστής της ελληνικής συμμετοχής και εθνικός εκπρόσωπος του «Γραφένιου» στη χώρα μας είναι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ Κώστας Γαλιώτης.

Από την άλλη, το «Πρόγραμμα Ανθρώπινος Εγκέφαλος» σκοπεύει να υλοποιήσει σε έναν σούπερ-υπολογιστή την ανάπτυξη του πιο λεπτομερούς μοντέλου-προσομοίωσης του εγκεφάλου μέχρι σήμερα, με στόχο τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Η ερευνητική αυτή εργασία αναμένεται να έχει πολλαπλά οφέλη στην ιατρική πρόοδο, ιδίως σε σχέση με τις νευρολογικές παθήσεις. Στο «Πρόγραμμα Ανθρώπινος Εγκέφαλος» συμμετέχουν επιστήμονες από 87 ιδρύματα (μεταξύ των οποίων το Πανεπιστήμιο Αθηνών) με επικεφαλής τον καθηγητή Χένρι Μάρκραμ από την Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολής της Λωζάννης.

Η σταθερή χρηματοδότηση για τη συνολική διάρκεια και των δύο έργων θα προέλθει από τα ευρωπαϊκά Προγράμματα-Πλαίσια Έρευνας, κυρίως από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (2014-2020), που βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγματεύσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Πηγή: http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=1869000&nt=103