Οι χώρες θα πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις τους σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) επιδιώκοντας θετικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα σε τεχνολογίες αιχμής που θα αναμορφώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τη βιομηχανική παραγωγή, την υγειονομική περίθαλψη και τις επικοινωνίες, αλλά και θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση πιεστικών παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή. Τα παραπάνω επισημαίνονται στη νέα έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο "Science, Technology and Industry Scoreboard 2015", η οποία παρουσιάζει, με την χρήση περισσότερων από 200 δεικτών, τη συνεισφορά του τρίπτυχου "Επιστήμη, Τεχνολογία. Καινοτομία" στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της οικονομικής μεγέθυνσης.
H έκδοση εντοπίζει τους κρίσιμους παράγοντες στην επιστήμη και την καινοτομία, και παρουσιάζει τις νέες τεχνολογίες αιχμής. Παρουσιάζει ακόμα, πώς η αγορά εργασίας και η ζήτηση για συγκεκριμένες δεξιότητες επηρεάζονται από τις απαιτήσεις των εμπορικών εταίρων, καθώς επίσης εξετάζει την συνδρομή και την επίδοση των χωρών στις διεθνείς αλυσίδες αξίας σε συγκεκριμένους κλάδους (π.χ. βιομηχανία ηλεκτρονικών, αυτοκινήτων και υφαντουργίας). Τέλος, παραθέτει τις διακυμάνσεις στην παραγωγικότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας.
Από την ανάλυση των δεδομένων για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας προκύπτει ότι ΗΠΑ, Ιαπωνία και Κορέα έχουν το προβάδισμα σε μια νέα γενιά ρηξικέλευθων τεχνολογιών (disruptive technologies) στους τομείς των προηγμένων υλικών, της υγείας και των ΤΠΕ, τεχνολογίες που δύνανται να εκτοπίσουν τις υπάρχουσες τεχνολογίες.
"Η δημόσια χρηματοδότηση έχει υποστηρίξει πολλές από τις τεχνολογίες που ευνοούν την οικονομική μεγέθυνση σήμερα, τεχνολογίες όπως η ψηφιακή οικονομία και η γονιδιωματική. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να θέτουμε τα τεχνολογικά θεμέλια για νέες εφευρέσεις και λύσεις στις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και η γήρανση, και δεν πρέπει να αφήσουμε να μειώνονται οι επενδύσεις στην μακροπρόθεσμη έρευνα" δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Angel Gurria, παρουσιάζοντας την έκθεση στη Daejeon της Κορέας, κατά τη διάρκεια της διακυβερνητικής συνάντησης για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Καινοτομία.
Σύμφωνα με την έκδοση, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Κορέα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατατέθηκαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ στο διάστημα 2010-2012 στον τομέα των προηγμένων υλικών, της υγείας και των νέων τεχνολογιών που σχετίζονται με ΤΠΕ. Η Κορέα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη σχετική αύξηση από το διάστημα 2005-07 στην πολλαπλή κατάθεση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε διάφορες χώρες (patent families), ενώ και οι χώρες BRIICS παρουσιάζουν, αντίστοιχα, σημαντικές επιδόσεις, ιδιαίτερα η Κίνα. Στον τομέα των ΤΠΕ αντίστοιχα σημαντικές επιδόσεις έχουν: η Κορέα η οποία διακρίνεται στο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things), η ΕΕ στην κβαντική πληροφορική (quantum computing), και η Κίνα στα Μεγάλα Δεδομένα (Big Data).
Όπως εμφατικά επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, οι περικοπές σε δαπάνες Ε&Α απειλούν να αποσταθεροποιήσουν τα συστήματα επιστήμης και έρευνας σε πολλές προηγμένες οικονομίες. Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανάγκη οι κυβερνήσεις να διατηρήσουν τις δαπάνες τους προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης μιας πιο ανοικτής "βασικής έρευνας" (open-ended "basic research"), αφού μπορεί να οδηγήσει σε ευρήματα και εφευρέσεις που σχετίζονται με ένα μεγάλο φάσμα δυνητικών χρήσεων/εφαρμογών.
H συμβολή του ΕΚΤ στην παροχή στοιχείων για την Ελλάδα
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, με την εδραίωση της δραστηριοποίησής του στην παραγωγή δεικτών σε θέματα Έρευνας και Καινοτομίας για την Ελλάδα, έχει καταφέρει να βελτιώσει την παρουσίαση της χώρας σε σειρά εκδόσεων από διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως στην πρόσφατη έκθεση "OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2015". Η συνεισφορά του ΕΚΤ είναι καταλυτική στο να αποτυπωθούν οι τρέχουσες ελληνικές τάσεις με βάση πλήρη και επίκαιρα στατιστικά στοιχεία. Συγκεκριμένα, εκτός από τους βασικούς δείκτες που παράγονται από τα επίσημα στατιστικά για τις δαπάνες και το προσωπικό για Ε&Α, τις πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού που προορίζονται για σκοπούς Ε&Α (δείκτης GBAORD) και την Καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις, συνεισέφερε την τελευταία διετία με στοιχεία για τη σταδιοδρομία των κατόχων διδακτορικού τίτλου (Career of Doctorate Holders) και για τα φορολογικά κίνητρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της δραστηριότητας Ε&Α (R&D tax incentives).
Τα στατιστικά για την Ε&Α και την Καινοτομία παράγονται από στοιχεία των επίσημων ερευνών που διεξάγει το ΕΚΤ σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου και των δύο Μνημονίων Συνεργασίας που έχουν συνάψει. Το ΕΚΤ έχει συστηματικοποιήσει τις εν λόγω έρευνες με αποτέλεσμα την έγκαιρη υποβολή αξιόπιστων στοιχείων στη Eurostat και τον ΟΟΣΑ και την επαναχρησιμοποίησή τους σε πλήθος εκδόσεων από τους δύο αυτούς οργανισμούς. Η έρευνα για τη σταδιοδρομία των κατόχων διδακτορικού τίτλου διενεργείται σε παγκόσμιο επίπεδο με τον συντονισμό του ΟΟΣΑ. Το ΕΚΤ, ως φορέας παραγωγής των επίσημων στατιστικών στοιχείων για την Έρευνα, Ανάπτυξη, Τεχνολογία και Καινοτομία και φορέας τήρησης του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών, διεξήγαγε για πρώτη φορά την έρευνα το 2014. Τα στοιχεία για τα φορολογικά κίνητρα, συγκεντρώνονται από τον ΟΟΣΑ σε διετή βάση. Το ΕΚΤ επεξεργάζεται τα σχετικά στοιχεία της ΓΓΕΤ καθώς και το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την αποτύπωση της ελληνικής κατάστασης στο σχετικό ερωτηματολόγιο του ΟΟΣΑ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκδοση OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2015 περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, βιβλιομετρικούς δείκτες με βάση στοιχεία που αντλεί ο ΟΟΣΑ από τη βάση Scopus Custom Data (Elsevier). Αντίστοιχη ανάλυση διεξάγει και το ΕΚΤ εστιάζοντας στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής συγγραφικής δραστηριότητας σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, η οποία αποτυπώνεται και στην πιο πρόσφατη μελέτη: Eλληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1998-2012: Βιβλιομετρική Ανάλυση Ελληνικών Δημοσιεύσεων σε Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά - Scopus (http://metrics.ekt.gr/el/node/292).